آزمایش خاک

نحوه آزمایش خاک و فواید آن

سالیان زیادی است که در جنگل‌ها و مراتع هر ساله درختان و گیاهان بومی آن منطقه بدون دخالت انسان‌ها و به طور طبیعی تکثیر و رشد می‌کنند بدون آن که به آن‌ها کود داده شود یا خاک آنها تقویت شود و این امر به علت جایگزین شدن منظم مواد آلی و غذایی در طبیعت است. اما در صنعت کشاورزی و تولید محصولات زراعی و باغی چه اتفاقی افتاده است که کشاورزان خاک را آزمایش می‌کنند و برای افزایش محصول از کود استفاده می‌کنند؟ چون با کاشت گیاهان و محصولات به صورت انبوه در مزارع هرساله مقادیر زیادی از انواع عناصر غذایی و مواد آلی خاک مورد استفاده گیاهان قرار می‌گیرد و به تدریج خاک مزارع و باغ‌ها فقیر شده و لازم است جهت مشخص نمودن میزان و نوع عناصر موجود آزمایش خاک انجام شود که در ادامه این مقاله، آزمایش خاک و اهمیت آن شرح داده می‌شود.

اهمیت آزمایش خاک

چرا در کشاورزی و باغبانی باید خاک را آنالیز کرد؟ اطلاع از میزان مواد آلی، ساختار و بافت خاک و همچنین مشخص نمودن کمبود عناصر غذایی از عوامل مهم در کشاورزی نوین و پایدار است. با ارزیابی و آزمایش خاک می‌توانید در صورت لزوم اصلاح خاک را انجام دهید یا گیاه مورد کشت مناسب را انتخاب کنید و همچنین مصرف کودها را متعادل سازید که تمام این اقدامات باعث افزایش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی می‌شود. با آنالیز خاک مقدار عناصر غذایی قابل استفاده گیاه در خاک مشخص می‌شود و بر اساس نتایج آزمایش خاک می‌توان از کودهای مناسب استفاده نمود. آنالیز خاک یک روش سریع، کم خرج و دقیق است و چنانچه به درستی انجام شود علاوه بر افزایش عملکرد محصول و کاهش آلودگی محیط زیست از هزینه های اضافی مانند خرید کود و موارد دیگر نیز کاسته خواهد شد. از همه موارد مطرح شده مهم تر اینکه این خاک باید سلامت آن حفظ شود برای نسل های آینده.

اهداف آزمایش خاک

• کمبود خاک‌ها تشخیص داده می‌شوند و می‌توان نوع و میزان کود مورد نیاز را تعیین کرد و کمبود عناصر را قبل از کشت یا در طول دوره رشد گیاهان شناسایی و کنترل نمود.
• اثرات کودهای اضافه شده به خاک را بررسی کرد و تغییرات ایجاد شده در قابلیت استفاده عناصر غذایی این کودها پس از اضافه شدن به خاک را تعیین نمود.
• ممکن است در نتیجه مصرف بی رویه کودها در خاک، فاضلاب‌ها و فضولات ایجاد شده باعث مسمومیت گیاهان، انسان و یا حیوانات شود که می‌توان قبل از کاشت محصول، مشخص و آگاهی های مورد نظر را اطلاع داد.
• خاک محدوده‌ای که از نظر غلظت عناصر به حد سمیت رسیده را مشخص می‌کنند و باید از مصرف بیشتر عناصر در آن محدوده به هر شکلی جلوگیری نمود. دو مورد آخر در حفظ محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

آزمایش خاک چیست ؟

در آزمایش خاک با استفاده از فرآیند های متنوع، خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و همچنین بیولوژیکی خاک مورد سنجش قرار می‌گیرد و میزان عناصری غذایی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم و دیگر ریزمغذی‌ها تعیین می‌شود و همچنین درصد مواد آلی (OM)، درصد کربن آلی (OC)، هدایت الکتریکی یا همان شوری (EC)، ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، اسیدیته خاک (PH)، بافت خاک و میزان ذرات ماسه، رس و سیلت مشخص می‌شود. آنالیز خاک می تواند میزان سولفور، مواد آهکی و همچنین خصوصیات دیگر خاک نظیر ظرفیت نگهداری آب، میزان نفوذپذیری، چگالی و پارامترهای دیگر را به شما بدهد.

مراحل آزمایش خاک و تفسیر نتایج

جهت آگاهی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مزرعه یا باغ باید آزمایش خاک انجام ‌دهید که این‌کار در ۳ مرحله انجام می‌شود که هرکدام از مراحل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و باید با دقت کامل انجام شوند.

1. به روش اصولی و صحیح توسط کشاورز یا کارشناس از خاک نمونه برداری می‌شود.

2. تجزیه و آنالیز نمونه خاک با روش‌های علمی که توسط آزمایشگاه انجام می‌شود.

3. تحلیل نتایج آزمایش توسط کارشناس و جهت رفع کمبودها اقدامات لازم مانند کوددهی انجام می‌گردد.

تفسیر نتایج آزمایش خاک یعنی این که درباره پارامترهای برگه آزمایش اطلاعات لازم را داشته باشید و براساس آن‌ها نوع و مقدار صحیح کوددهی را استفاده کنید. برای اقدامات بهتر و مصرف بهینه کود توصیه می‌شود به جای آزمایش خاک، از بافت گیاهی نمونه تهیه کرده و اقدام به آنالیز وضعیت عناصر غذایی کنید. در ادامه این مقاله هر کدام از پارامترهای آنالیز خاک توضیح داده می‌شود.

اسیدیته خاک (PH)

یکی از مهم‌ترین پارامترهایی آزمایش خاک میزان اسیدی یا قلیایی خنثی بودن محلول خاک است. مقدار PH یا اسیدیته خاک بین عدد ۰ تا ۱۴ متغیر است که عدد زیر ۷ خاک خنثی و عدد بالای ۷ خاک قلیایی در نظر گرفته می‌شود. حلالیت عناصر غذایی در خاک تا حد بسیاری زیادی به PH خاک بستگی دارد و جذب بهینه اکثر عناصر غذایی در PHهای بین ۵.۵ تا ۶.۵ اسیدی صورت می‌گیرد. در خاک‌های خیلی قلیایی کمبود عناصر ریزمغذی مثل آهن و روی اتفاق می‌افتد که یکی از رایج‌ترین اشتباهات برای کاهش PH استفاده از اسید سولفوریک است که تاثیرات منفی بر فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک دارد در صورتی که بیش از نیاز بستر کشت استفاده شود و بهترین روش استفاده از گوگرد کشاورزی به همراه باکتری‌‌های اکسیدکننده آن‌ها است. خاک‌های خیلی اسیدی در حلالیت و جذب عناصر غذایی تاثیر منفی دارند و معمولا کمبود عناصر غذایی پرمصرف مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم در گیاهان دیده می‌شود.

کاهش PH با خرید گوگرد از گلباران سبز

گوگرد باعث کاهش PH خاک‌ می‌شود و کاهش PH به معنی کاهش خاصیت قلیایی خاک و افزایش خاصیت اسیدی آن است. استفاده از کود‌های گوگردی حلالیت عناصری مانند فسفر، آهن و روی را بالا می‌برد و از عوامل بیماری‌زای قارچی نظیر سفیدک جلوگیری می‌کند. این محصول باعث اصلاح خاک‌های کشاورزی می‌شود و همچنین می‌توانید در اصلاح خاک شور نیز استفاده کنید. شرکت گلباران سبز گوگرد را در دو نوع کود گوگرد گرانوله معدنی و کود گوگرد معدنی (وتابل) تولید می‌کند که این محصول را در بسته‌بندی آلومینیومی و در وزن‌های (۲-۱) کیلوگرمی و همچنین به صورت فله عرضه و توزیع می‌کند.

هدایت الکتریکی (EC)

از دیگر پارامترهایی که در نتایج آزمایش خاک گزارش می‌شود هدایت الکتریکی یا همان شوری خاک است که با EC نشان داده می‌شود. هدایت الکتریکی یا EC نشان دهنده میزان یون‌های حل شده داخل محلول خاک است که از این مواد نمک‌های مانند سدیم را می‌توان نام برد. وجود این مواد داخل آب باعث عبور جریان الکتریکی از آب می‌شود و به همین علت عنوان هدایت الکتریکی بر این پارامتر گذاشته‌ شده است. هرچقدر مقدار شوری (EC) خاک کمتر باشد میزان جذب عناصر غذایی درخاک افزایش پیدا می‌کند و از سمیت ناشی از نمک‌ها کاسته می‌شود. میزان شوری را با واحد میلی‌موس بر سانتی‌متر یا میکروموس و یا دسی‌زیمنس بر متر نشان می‌دهند.

بهترین EC ۱ تا ۵.۵ میلی موس و یا ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میکرو موس می باشد.

ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)

کاتیون‌ها عناصری هستند که بار آنها مانند کلسیم (Ca)، پتاسیم (K)، منیزیم (Mg)، روی (Zn)، آهن (Fe) مثبت است. ظرفیت تبادل کاتیونی پارامتری است که توانایی ذرات خاک در جذب و نگهداری عناصر با بار مثبت (کاتیون) را نشان می‌دهد. این خاصیت خاک، نشان دهنده بافت و محتوای مواد آلی خاک نیز می‌باشد و خاک‌های با مواد آلی بالا و بافت رسی دارای CEC بالایی هستند و هرچقدر مقدار این پارامتر زیاد باشد، بهتر است و خاک‌هایی که CEC پایینی دارند، احتمال شستشو و فقر عناصر غذایی در آن‌ها زیاد است. برای اصلاح CEC خاک با استفاده از مواد هیومیکی، کودهای کمپوست فراوری شده و کودهای میکروبی باید مواد آلی خاک را افزایش داد. برای این پارامتر استاندارد جهانی تعیین نشده است، اما CEC بالای ۲۵ به عنوان عددی مطلوب می‌باشد و معمولا براساس میلی اکی‌والان یون‌های مثبت در ۱۰۰ گرم خاک (meq/۱۰۰g) نشان داده می‌شود.

مواد آلی (OM) و کربن آلی خاک (OC)

مواد آلی، ترکیبات برپایه کربن هستند که براثر فعالیت‌های میکروبی، گرما، فشار و عوامل دیگر تجزیه شده و به مواد آلی تبدیل می‌شوند. شن، رس و سیلت موادی غیرآلی هستند چون در ساختارشان کربن به کار نرفته است و همه ترکیبات کربن‌دار مانند آهک جزو مواد آلی نمی‌باشند و مواد هیومیکی مانند هیومیک اسید، فولویک اسید، پیت، کمپوست و انواع کودهای دامی از مواد آلی هستند. مواد آلی حاوی نیتروژن، فسفر و سایر مواد غذایی هستند که می‌توانند به عنوان اصلاح کننده خاک و هم به عنوان کود عمل کنند که البته برای جذب باید ابتدا به شکل معدنی تبدیل شوند. اکثر خاک‌های زراعی ایران از لحاظ مواد آلی دچار کمبود هستند و بطور کلی خاک‌هایی که مواد آلی آن‌ها زیر ۴ درصد باشد، خاک فقیر هستند و اگر بالای ۴ درصد باشد می‌توان گفت که مقدار مواد آلی خاک در وضعیت خوبی قرار دارد. بهترین خاکهای آلی خاکهای هستند که مواد آلی آنها بیش از ۱۰ درصد باشد.

اهمیت مواد آلی در آزمایش خاک

وجود ماده آلی در خاک، حاصلخیزی خاک و رشد گیاهان را افزایش می‌دهد و اگر به وسیله آنالیز خاک از مقدار این مواد در خاک آگاه باشیم، در مورد نوع و میزان مصرف کودها بهتر می‌توانیم تصمیم‌گیری کنیم. مواد آلی منبع غذایی مهمی برای میکروارگانیسم‌های مفید خاک هستند که این میکروارگانیسم‌های مفید نقش مهمی در کاهش جمعیت آفات و بیماری‌ها در خاک دارند. مواد آلی در خاک باعث بهبود تهویه خاک شده و ظرفیت نگهداری آب و مواد غذایی را بالا می‌برد و در افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی تاثیر زیادی دارد. مواد آلی و کربن آلی به صورت درصد گزارش می‌شوند و چون مواد آلی، خود از کربن آلی ساخته شده‌ است هردو پارامتر مفهوم یکسانی دارند و مقدار درصد کربن آلی (OC) در نتایج آزمایش خاک، کمتر از درصد ماده آلی (OM) خواهد بود.

افزایش ماده آلی خاک با ورمی کمپوست گلباران سبز

ورمی‌کمپوست از اجساد و فضولات کرم خاکی تشکیل شده است و یک کود آلی و ارگانیک می‌باشد و منبع غنی پتاسیم،‌ نیتروژن و فسفر بوده و با داشتن عناصر ریز مغذی مثل روی، مس، منگنز و آهن می‌تواند رشد گیاهان را تقویت کند و به فرایند ریشه‌زایی و رشد قلمه‌ها هم کمک می‌کند. ورمی کمپوست یک ماده آلی مغذی و بی بو می‌باشد که جهت افزایش ماده آلی خاک بسیار مناسب است و می‌تواند خاک شما را حاصلخیز کند و حتی می‌توانید در خاک گلدان نیز استفاده کنید. شرکت گلباران سبز کود ورمی‌ کمپوست را با بسته‌بندی‌های زیر تولید و عرضه می‌کند.

بسته بندی آلومینیومی : وزن (۱ و ۲ و ۴ و ۸) کیلوگرمی

بسته بندی نایلونی : حجم ۲۰ لیتری

به صورت فله : از ۲۵ کیلو گرم به بالا

دیگر پارامترها در آزمایش خاک

درصد ذرات و بافت خاک و میزان عناصر پرمصرف مانند نیتروزن، فسفر و پتاسیم و کم مصرف مانند روی، آهن، بور، منگنز و مس در اکثر آزمایشگاه‌های خاک اندازه‌گیری می‌شوند. این پارامترها در مصرف نوع و میزان کود و انتخاب گیاه مورد کشت تاثیر گذار است. همچنین می‌توانید پارامترهای دیگری مانند درصد مواد خنثی شونده (TNV) آهک محلول در خاک و پارامتری دیگر را برای آزمایش درخواست کنید تا با اطلاع از مقدار آن‌ها اقدامات لازم و مفید را جهت افزایش تولید محصول و کم شدن هزینه‌ها انجام دهید و لازمه این کار تحلیل نتایج آزمایشات می‌باشد. جهت تفسیر آزمایش خاک زمین‌های خود، شما می‌توانید با کارشناسان شرکت گلباران با شماره‌های ۰۲۱۸۸۷۱۰۰۰۵ – ۰۲۱۸۸۷۱۴۴۴۷ تماس بگیرید تا کارشناسان ما مشاوره‌ و راهنمایی های لازم را در این زمینه به شما ارائه دهند.

خرید اینترنتی انواع خاک گلدان

یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه، خرید اینترنتی و آنلاین است. از این طریق می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن و صرف هزینه کمتر، به خواسته‌های خود برسید. فروشگاه اینترنتی شرکت گلباران سبز بزرگترین مرکز فروش محصولات کشاورزی، گوگرد جهت اصلاح خاک ، خاک گل ، کودهای ارگانیک و انواع سموم دفع آفات گیاهان در تهران و سراسر کشور است و امکان خرید انواع محصولات را در حجم و سایزهای مختلف با تضمین کیفیت و قیمت، برای شما عزیزان فراهم آورده است.

برای خرید انواع خاک و کود، گلدان کشاورزی و ابزار باغبانی به صورت اینترنتی می‌توانید به فروشگاه شرکت گلباران سبز مراجعه کنید یا با شماره‌های ۰۲۱۸۸۷۱۰۰۰۵ – ۰۲۱۸۸۷۱۴۴۴۷ تماس بگیرید و یا به شماره ۰۹۱۹۶۸۸۴۰۹۸ در واتساپ پیام دهید.