فیکوس لیراتا که در ایران با نام فیکوس آفریقایی هم شناخته شده است، از گیاهان زیبایی است که تصویر آن را معمولا در مجلهها و در عکسهای دکوراسیون خانههای اروپاییها وآمریکاییها میبینید. برگهای این گیاه جذاب، سبزرنگ و شبیه ساز ویولن است و همین نکته فیکوس آفریقایی را به گیاهی خاص تبدیل کرده است.
فیکوس آفریقایی بومی جنگلهای استوایی آفریقاست و بلندی آن در طبیعت ممکن است به ۱۲ متر هم برسد. زندگی آنها در جنگل به صورت انگلی است یعنی روی درختهای دیگر رشد میکنند اما خوشبختانه نوع خانگی این گیاه با زندگی در خاک و گلدان سازگار است.
جالب است بدانید فیکوس لیراتا خواهر فیکوس الاستیکا است که برگهای سبز پررنگ و چرمی زیبا دارد.
نور:
این گیاه جذاب به نور زیاد و غیرمستقیم نیازدارد. آن را نزدیک پنجرهای آفتابگیر بگذارید تا در طول روز بتواند نور کافی را جذب کند.آفتاب نباید مستقیما به گیاه بتابد، منظور از نور خوب نور غیرمستقیم می باشد.نور مستقیم باعث سوختن و قهوه ای و خشک شدن لبه های برگ ها می شود. هرچند ماه یک بار گیاهتان را بچرخانید تا نور به صورت مساوی به همه برگهایش برسد و از کج شدن آن جلوگیری کنید.
هفتهای یک بارپشت و روی برگهای آن را با دستمال مرطوب و نرم به آرامی تمیز کنید تا گرد و غبار روی برگهای آن ننشیند و جذب نور تا حد ممکن زیاد شود. این نکته مهمی است چون برگهای بزرگ این گیاه گرد و غبار را به راحتی به خودش جذب میکند.
آبیاری:
به عنوان قانون کلی، هرزمان که سطح خاک گلدان نسبتا خشک شد، به آن آب بدهید. آبی که به گیاه میدهید باید هم دمای اتاق و ولرم باشد و از دادن آب سرد به آن خودداری کنید چون به گیاه شوک وارد میکند. بعد از آبیاری، آب اضافی باید کاملا از گلدان خارج شود و خاک گلدان غرق در آب نماند. وقتی که آب اضافی در زیرگلدانی جمع شد، آن را خالی کنید. اگر گلدان شما سوراخ خارج شدن آب ندارد باید حتما قسمت زیادی از خاک کف گلدان پوکه باشد تا آب از خاک اطراف ریشه با فضای خالی طبقه زیرین خاک منتقل شود.به اصلاح آب خارج شود.
فیکوس آفریقایی به آبیاری زیاد یا کم حساس است و برای همین مدتی زمان میبرد تا زمان درست آبیاری گیاه را متوجه شوید. همچنین با دانستن علامتهای زیر میتوانید از خشک شدن یا گندیدن ریشههای گیاهتان جلوگیری کنید.
اگر به فیکوسآفریقایی مقدار کمی آب بدهید، لبههای برگهایش قهوهای میشود و برگها میریزند، از طرفی اگر به گیاه بیش از اندازه آب بدهید، لکههای قهوهای روی برگها و لبه آن پدید میآید و خاک آن بوی ناخوشایندی میگیرد. اگر نشانههای بالا را در گیاهتان مشاهده کردید، میتوانید با دادن مقدار آب بیشتر یا عوض کردن خاک گلدان در صورت آبیاری بیش از حد، آن را اصلاح کنید.
بهتر است همیشه برگهای گیاه را بررسی کنید تا اگر علامت یا لکه قهوه ای دیدید، علت آن برطرف شود و اگر دیر به آن رسیدگی کنید، روی برگهای گیاه سوراخ باقی میماند.
دما :
این گیاه آب و هوای گرم و مرطوب را دوست دارد چون مشابه آب و هوای جنگلهای پربارانی است که بومی آن است. دمای مورد نیاز آن بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد است. یادتان باشد فیکوس آفریقایی را دردمای زیر ۱۰ درجه سانتیگراد نگذارید وگرنه روی برگهای آن لکه قهوهای به وجود میآید. برای اینکه مقدار رطوبت هوای آن را زیادتر کنید می توانید گلدانهای دیگر را هم کنارش بگذارید چون گیاهان در کنار هم میتوانند رطوبت هوای اطرافشان را زیاد کنند. راه دیگر استفاده از دستگاه بخور سرد است، همچنین میتوانید برای گیاهتان جزیره درست کنید. یعنی یک سینی را پر از سنگهای متوسط و ریز کنید و داخل آن آب بریزید. سپس گلدان را طوری روی آن بگذارید که کف گلدان با آب تماس نداشته باشد.
فیکوس آفریقایی به جریان هوای سرد حساس است و اگر مقابل هوای سرد قرار بگیرد برگهایش خشک میشود. آن را دور از پنجرههای باز و کولر بگذارید. همچنین از جا به جاکردن آن خودداری کنید چون باعث ایجاد شوک به آن و ریزش برگهایش میشود.
تکثیر :
رایجترین روش، کاشت قلمه ساقه یا برگ این گیاه است. قلمه زدن روشی مطمئن است و میتوانید آن را به سادگی در منزل انجام دهید
قدم اول
یک گلدان کوچک و خاک چند منظوره فراهم کنید، سپس آن را آبیاری کنید تا خاک کاملا مرطوب شود. همچنین میتوانید یک شیشه تمیز کوچک (مانند شیشه مربا) را هم تا نیمه از آب پر کرده و آن را به عنوان گلدانی برای تکثیر گیاه استفاده کنید.
قدم دوم
با یک تیغ تیز و تمیز، یک برگ را از نزدیکترین جایی که به ساقه متصل است جدا کنید. اگر قصد دارید قلمههای متعددی از یک شاخه بریده شده جدا کنید، به آسانی شاخه را به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید. هر بخش باید یک یا دو برگ روی خود داشته باشد.
قدم سوم
پایین قلمه را در خاک مرطوب شده بکارید. میتوانید دو قلمه را با هم در یک گلدان قرار دهید. روی قلمهها یک کیسه پلاستیکی قرار داده و برای جلوگیری از تماس آن با برگها، چند سیخ چوبی در خاک فرو کنید. سپس لبه پلاستیک را دور گلدان فرو کنید.
اگر از آب استفاده میکنید، ساقه بریده شده را در آب قرار دهید.
قدم چهارم
قلمههای خود را در کنار یک پنجره نورگیر قرار دهید و همواره ریشه آنها را از نظر فاسد شدن چک کنید. ریشه باید تقریبا 6 تا8 هفته بعد از تکثیر ظاهر شود.
قدم آخر
قلمههای ریشه زده را در گلدان نهایی بکارید و مانند سایر گیاهان از آنها نگهداری کنید. تا زمانی که گیاه جوان است، افزایش رطوبت محیط برای آن بسیار مفید خواهد بود.
کوددهی:
یک قاشق چای خوری کود فیکوس لیراتا را با دو فنجان آب رقیق کنید و به گیاه خود بدهید در تمام طول سال می توانید هفته یک بار همزمان با آبیاری به گیاه خود این کار را انجام دهید.